Federatie Armeense Organisaties Nederland (FAON) (FAON)

Den Haag, 3 oktober 2022 – De Federatie Armeense Organisaties Nederland (FAON) roept de Tweede Kamer en de Nederlandse regering op de voortdurende militaire aanvallen van Azerbeidzjan op het grondgebied van Republiek Armenië te veroordelen en te eisen dat de Azerbeidzjaanse troepen zich terugtrekken van Armeense grondgebied. Landen als de VS, de VK en Frankrijk hebben dat al gedaan. De FAON hoopt dat de Tweede Kamer tijdens een debat a.s. woensdag, de regering hierover tot duidelijke uitspraken brengt. Zonder tijdige maatregelen van de internationale wereld zal de situatie voor Armenië, die al desastreus is, verder verergeren.

In een brief aan de Tweede Kamer luidt de FAON de noodklok. Steeds wordt nl. duidelijker dat de Azerbeidzjaanse autocratische leider ongestraft oorlogsmisdaden pleegt en zal blijven plegen als de internationale gemeenschap geen maatregelen hiertegen neemt.
Gister werden opnieuw gruwelijke video’s op sociale media verspreid door Azerbeidzjaanse militairen, die de executie van een groep Armeense krijgsgevangenen hadden gefilmd. Hierop volgden vele reacties, maar de Nederlandse regering, die meestal vooraan staat als het schendingen betreft van het internationaal recht, bleef stil. Eerder werden andere beelden van onbeschrijfelijke handelingen en moord op een Armeense vrouwelijk militair in de social media verspreid. Ook hierop werd in de westerse wereld, politiek en media, nauwelijks gereageerd.

In de brief wordt het stilzwijgen over de agressie en oorlogsmisdaden van het Azerbeidzjaanse regime door Nederland en de EU in verband gebracht met de energiecrisis, en de deal die EU-Commissievoorzitter van der Leijen met Azerbeidzjan sloot voor een (beperkte) uitbreiding van de gastoevoer vanuit dat land. Het kan volgens de FAON niet zo zijn, dat alle waarden en normen, waar de sancties tegen Rusland en Russisch gas op gebaseerd zijn, voor de EU niet meer gelden bij de aankoop van gas van een ander autocratisch land dat zijn democratische buurland aanvalt. Tijdens de APB antwoordde premier Rutte hierop dat men in principe inderdaad niet de afhankelijkheid voor energie van het ene autocratisch land moet verruilen voor die van een andere, maar tegelijk wilde hij geen kwaad woord horen over Azerbeidzjan, in de zin dat dat land niet op een lijn zou kunnen worden gesteld met Rusland.

MEDIA
De FAON roept ook de media, die begrijpelijkerwijs veel aandacht en menskracht aan de oorlog in Oekraine besteden, nadrukkelijk op ook oog en verslaggevers te hebben voor de levensgevaarlijke situatie in de Zuidelijke Kaukasus, waar oorlog en oorlogsmisdaden plaatsvinden, en waar Genocide Watch en het Lemkin Instituut waarschuwingen voor genocide hebben uitgezet, maar waar (vrijwel) geen sprake is van het coveren hiervan door de westerse media.

Wat vooraf ging (uit persbericht 23 september)

De aanvallen begonnen op 13 september 2022, en vinden ondanks een staakt-het-vuren nog steeds plaats, ook tegen burgerdoelen. Azerbeidzjan bezet op dit moment aanzienlijke delen van de Republiek Armenië. Meer dan 200 Armeense soldaten en burgers zijn al gedood, een meervoudig aantal is gewond. Steden, dorpen, civiele infrastructuur als woonhuizen, hotels en watervoorzieningen zijn vernietigd en duizenden mensen zijn ontheemd. Op onbeschrijfelijke video’s van Azerbeidzjaanse soldaten wordt het martelen en doden van o.a. vrouwelijke Armeense soldaten getoond. en via sociale media gedeeld. Er is in 2022 weer sprake van een existentiële crisis. Daarom eisen wij dat Nederland naast Armenië gaat staan.
In mei 2022 sprak Rutte zijn bewondering uit voor grote hervormingen die Premier Nikol Pashinyan en zijn team in Armenië hadden doorgevoerd. Na de Fluwelen Revolutie is Armenië hard bezig om democratie en rechtstaat te versterken. De hernieuwde agressie van Azerbeidzjan is een regelrechte poging om het democratische Armenië militair binnen te vallen, waarbij de Azerbeidzjaanse dictator Aliyev het internationale recht schendt en de veiligheid van de regio in gevaar brengt. De beweringen van Azerbeidzjan dat de Armeense kant de aanval heeft uitgelokt, zijn ongegrond en volledig onjuist. Zij doen denken aan de pogingen van Rusland om de oorlog in Oekraïne te rechtvaardigen. Dit is een bekende propagandastrategie van dictator Aliyev, die openlijk territoriale claims heeft gelegd op Armenië en nooit een geheim heeft gemaakt van zijn ambities om Armenië te veroveren.

De verontrusting wordt in grote mate verergerd door het uitblijven van enige veroordeling van de aanvallen door Nederland en de EU, die doorgaans voorop lopen bij het veroordelen van schendingen van territoriale integriteit.
Dat ook Nederland zich niet wil uitspreken, bleek gister nog eens op pijnlijke wijze, tijdens het antwoord van MP Rutte op de tweede dag van de Algemene Beschouwingen op een vraag van ChristenUnie-leider Segers. Integendeel, hij wilde blijkens dit antwoord zelfs geen kwaad woord horen over Azerbeidzjan, waarbij hij overduidelijk verwijst naar het finaliseren van de “gasdeal” met Azerbeidzjan in Brussel; deze moet kennelijk niet bemoeilijkt worden door uitspraken van de premier over de dodelijke aanvallen van autocratie Azerbeidzjan op de democratie Armenië.
De houding van Rutte (en de EU) is opmerkelijk en tegenstrijdig aan het veelgeroemde adagium dat de democratie steun behoeft tegen de agressie van de autocratie. Op een directe vraag ter zake van fractievoorzitter van SGP Kees van der Staaij kwam Rutte niet verder dan een leeg antwoord, dat Nederland hier “scherp op is” en alles nauw coördineert met de Hoge Vertegenwoordiger van de EU, Joseph Borrell.
Waar de Verenigde Staten openlijk het optreden van Azerbeidzjan scherp hebben veroordeeld o.a. tijdens het bezoek van de delegatie van het Huis van Afgevaardigden onder leiding van Nancy Pelosi aan Armenië, en hierbij juist verwijzen naar het verdedigen van de democratie (Armenië), blijft de EU het autocratische en ondemocratische regime van Aliyev steunen. Het is moeilijk voorstelbaar dat de EU na het leveren van gas door Rusland, nu opnieuw de fout in zou gaan en de ene autocratie simpelweg verruilt voor aan andere, Azerbeidzjan, met alle gevolgen van dien. Het is voorts moeilijk voorstelbaar dat het MoU voor de gasdeal geen ontbindende voorwaarde zou inhouden, in het geval van het beginnen van een oorlog.
Bovendien gaat het bij de deal om een relatief kleine hoeveelheid gas, en was er tegen de deal al een reeks protesten gekomen van NGO’s als HRW, FtM, waarbij naast de deplorabele staat van dienst van Azerbeidzjan op het gebied van mensenrechten, wordt gewezen op strijd met de Green deal, te weten het niet meer aanleggen van nieuwe infrastructuur voor fossiele bandstoffen.
De afgelopen weken hebben verschillende Kamerleden schriftelijke vragen gesteld aan de Minister van Buitenlandse Zaken over de aanvallen van Azerbeidzjan op Armenië en in hun tweets deze agressie veroordeelt.
De FAON roept de Nederlandse regering op de Azerbeidzjaanse agressie te veroordelen, zoals te doen gebruikelijk bij dodelijke aanvallen op het grondgebied van een ander land, en ook de EU ervan te overtuigen dit te doen. Dat is een eerste stap om de bevriende democratie Armenië te steunen. Daarnaast zijn sancties nodig om verdere escalatie te helpen voorkomen en de democratie in de regio te versterken, en is het ontbinden van het MoU voor deze kleine hoeveelheid extra gas onvermijdelijk. Die prijs betaalde de EU bij het nemen van sancties tegen Rusland graag en zal ook in dit geval tot nieuwe oplossingen leiden.