Den Haag, 10 oktober 2017 – De Federatie Armeense Organisaties Nederland (FAON) is teleurgesteld dat in het vandaag gepresenteerde regeerakkoord de erkenning van de Armeense genocide nog altijd niet expliciet is geregeld. Wel ziet de FAON een flinke stap vooruit in de tekst over de erkenning door de regering van genociden in het algemeen. Volgens vorige regeringen was erkenning van genociden namelijk voorbehouden aan de rechter. Dit standpunt is nu verlaten. Hiertoe had de FAON in haar brief van maart 2017 aan de informateur nadrukkelijk opgeroepen. Zij pleitte ervoor dat de nieuwe regering “met een schone lei” zou beginnen en “aan de goede kant van de geschiedenis” zou gaan staan, waar het de Armeense genocide betreft. Een geschikt moment, en ook hoog tijd om af te zien van het pijnlijke en gehate terminologie “kwestie van genocide”.

De FAON betreurt het dat uit de tekst van het Regeerakkoord niet direct het voornemen tot erkenning van de Armeense genocide met haar status aparte naar voren komt. De FAON vertrouwt graag in een toekomst, waarin binnen afzienbare termijn bij de uitwerking van het Regeerakkoord de erkenning van de Armeense genocide plaats zal vinden en dit ook zichtbaar zal worden in de praktijk.

================================
Toelichting

Voorwaarden erkenning van genociden door regering
De verschuiving bij het benoemen van genocide is het gevolg van een advies, dat de vorige regering n.a.v. de motie Voordewind/ten Broeke van november 2016 heeft gevraagd en ontvangen van de Commissie Volkenrechtelijke vraagstukken, het CAVV/EVA advies over het gebruik door politici van de term genocide. De juiste benaming van gebeurtenissen is van belang voor de mogelijkheden van ingrijpen en bestraffing van daders van vooral recente gebeurtenissen, maar ook in andere gevallen, zoals bij de Armeense genocide, is het evident van essentieel belang voor een land dat zich profileert op normen en waarden en haar plaats in het internationale recht, om zich in de juiste termen over de geschiedenis van het volk uit te spreken.

Het advies stelt dat benoeming van een genocide door een regering heel wel mogelijk is. Uiteraard is hierbij blijkens het advies voor het gebruik van deze zware term terughoudendheid van belang. Het kader dat het advies aangeeft hiervoor gaat dan ten eerste uit van de aanwezigheid van voldoende feitenonderzoek, en spreekt voorts voorkeur uit voor het benoemen van een genocide, als men zich daarmee aan kan sluiten bij een internationale vaststelling.

Het regeerakkoord breidt dit kader enigszins uit. Eerstens wordt het aansluiten bij een internationale vaststelling nader omlijnd tot vaststellingen door de VN. Door de internationale wetenschappelijke consensus en de erkenning in de VN subcommissie (https://www.legal-tools.org/doc/99c00c/pdf/) wordt aan de beide afwegingspunten voldaan in het geval van de Armeense genocide. Het regeerakkoord voegt hier nog een derde leidraad voor erkenning aan toe, nl uitspraken internationale gerechts- of strafhoven. Hoewel er in de loop der jaren vele rechtszaken hebben plaatsgevonden waarin de wandaden van de uitvoerders van de genocide aan de orde waren, is er in dit opzicht een “status aparte” voor de Armeense genocide, omdat er destijds nog geen sprake van internationale gerechtshoven. Ook het feit dat de term genocide nu juist tot stand is gekomen, doordat de “munter” daarvan Lemkin, de Armeense genocide daarbij voor ogen had, geeft de Armeense genocide een aparte status, waarmee ondenkbaar is dat de Armeense genocide nu juist “uitgezonderd” zou zijn van benaming met de term genocide. FAON vertrouwt erop dat een en ander bij de uitwerking van het regeerakkoord in de praktijk zal leiden tot erkenning van de genocide.

The Hague, 10 October 2017 – The Federation of Armenian Organisations in the Netherlands (FAON) is on one hand disappointed that the recognition of the Armenian Genocide is still not explicitly regulated in the coalition agreement, that is presented today. On the other hand the FAON sees a significant step forward in the text on the recognition by the government of genocides in general. According to the opinion of previous governments, recognition of a genocide was reserved to the court. This position has now been abandoned. FAON had emphatically called upon the new government to change this position, in its letter of March 2017 to the politician charged with the investigation of possible coalition. The FAON pleaded in the sense that the new government would “start with a clean slate” and “on the right side of history”, as far as the Armenian Genocide is concerned. A suitable moment, and also high time to refrain from the painful and hated terminology “issue of genocide” used by Dutch Ministry of Foreign Affairs.

The FAON regrets that the text of the Coalition Agreement does not directly mention the intention for recognition of the Armenian Genocide with its special status. The FAON would like to trust in a future in which the recognition of the Armenian Genocide will take place within the foreseeable future in the elaboration of the Coalition Agreement, and this will also be visible in practice.

Հաագա, 10 հոկտեմբերի 2017 թ. – Հոլանդահայ կազմակերպությունների ֆեդերացիան (FAON) հիասթափված է, որ Հայոց ցեղասպանության ճանաչումը դեռևս հստակ կարգավորված չէ այսօր ներկայացված Նիդերլանդների կոալիցիոն կառավարության համաձայնագրով։ Այնուամենայնիվ, FAON-ը համարում է, որ զգալի առաջընթաց է նկատվում համաձայնագրում, որտեղ նշված է թե կառավարությունը կարող է առհասարակ ճանաչել ցեղասպանությունները։ Նախկինում հոլանդական կառավարության դիրքորոշումն այն էր, որ ցեղասպանության ճանաչումը վերապահված է միայն դատարանին։ Այս դիրքորոշումն այժմ շեշտակի փոխվել է: Այս հարցով 2017-ի մարտին FAON-ը նամակով դիմել էր կոալիցիայի հնարավորությունները հետազոտող քաղաքական միջնորդին։ FAON-ը կոչ էր արել նոր կառավարությանը, ինչ վերաբերում է հայոց ցեղասպանությանը, «սկսել նոր ու մաքուր էջից» և «կանգնել պատմության ճիշտ կողմը»։ Հասել է հարմար պահը և ժամանակն է ձերբազատվել ցավալի և ատելի «ցեղասպանության հարց» տերմինաբանությունից։

FAON-ը ցավում է, որ կոալիցիոն կառավարության համաձայնագրի տեքստից ուղղակիորեն ի հայտ չի գալիս Հայոց ցեղասպանության ճանաչման մտադրությունը, չնայած Հայոց ցեղասպանության առանձնահատուկ կարգավիճակին։ FAON-ը հավատում է, որ մոտ ապագայում, կոալիցիոն կառավարության համաձայնագրի իրագործման ընթացքում կիրականանա Հայոց ցեղասպանության ճանաչումը և դա նույնպես ակնհայտ կդառնա գործնականում։